Thực hiện Quyết định số 5671/QĐ-BKHCN ngày 15/10/2025 của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ về việc thành lập Hội đồng và Tổ chuyên gia đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ quỹ gen cấp quốc gia, ngày 28 tháng 10 năm 2025, tại Bộ Khoa học và Công nghệ, Hội đồng khoa học và công nghệ cấp Quốc gia đã tổ chức họp nghiệm thu đề tài “Khai thác và phát triển nguồn gen cây Re gừng (Cinnamomum bejolghota (Buch-Ham) Sweet) tại một số tỉnh phía Bắc”, mã số NVQG-2021/ĐT.30, do TS. Lại Thanh Hải làm Chủ nhiệm đề tài.
1. Mục tiêu của đề tài
Đề tài được triển khai nhằm:
- Xác định được đặc điểm sinh học, sinh thái học và đa dạng di truyền, hàm lượng và chất lượng tinh dầu của loài Re gừng tại một số tỉnh phía Bắc;
- Tuyển chọn được 50 cây trội từ các xuất xứ khác nhau có hàm lượng tinh dầu cao hơn trung bình quần thể ≥ 15%;
- Xây dựng 03 vườn tập hợp giống kết hợp khảo nghiệm hậu thế tại 03 tỉnh (quy mô 1 ha/tỉnh);
- Xây dựng 03 mô hình trồng Re gừng từ nguồn giống được chọn tại 03 tỉnh (tổng diện tích 9 ha) với tỷ lệ cây sống ≥ 85%;
- Xây dựng hướng dẫn kỹ thuật nhân giống và trồng thâm canh Re gừng theo hướng lấy tinh dầu.
2. Nội dung và kết quả nghiên cứu chính
Qua quá trình triển khai thực hiện, nhóm nghiên cứu đã hoàn thành đầy đủ các nội dung theo thuyết minh, đạt được nhiều kết quả khoa học và thực tiễn quan trọng:
- Đặc điểm sinh học, sinh thái và đa dạng di truyền:
Re gừng phân bố tự nhiên chủ yếu trong rừng lá rộng thường xanh núi đất, trên các loại đất Feralit vàng nhạt đến vàng đỏ phát triển trên phiến thạch sét, đá vôi hoặc granit. Kết quả phân tích cho thấy các mẫu Re gừng có độ đa dạng di truyền cao, hàm lượng tinh dầu dao động từ 0,005% đến 0,039%, trong đó cao nhất tại khu vực Sơn La (trung bình 0,029%).
- Tuyển chọn và nhân giống:
Đề tài đã chọn lọc được 54 cây trội có hàm lượng tinh dầu cao hơn trung bình quần thể ≥ 15%, sản xuất 26.400 cây giống Re gừng, và xây dựng 3 ha vườn sưu tập giống kết hợp khảo nghiệm hậu thế tại Sơn La (Ban quản lý rừng phòng hộ Tà Xùa), Hòa Bình (Khu bảo tồn Phu Canh) và Phú Thọ (Vườn Quốc gia Xuân Sơn).
- Xây dựng mô hình trồng thâm canh:
Các mô hình trồng 9 ha tại ba tỉnh đều đạt tỷ lệ sống cao (88,89 – 93,52%), cây sinh trưởng tốt, đặc biệt ở công thức bón lót 0,3 kg NPK (16:16:8) + 2,0 kg phân hữu cơ vi sinh/hố, sử dụng cây con 12 tháng tuổi nhân giống từ hạt.
- Chuyển giao và hướng dẫn kỹ thuật:
Đề tài đã biên soạn và hoàn thiện hai tài liệu hướng dẫn kỹ thuật: (i) nhân giống Re gừng; (ii) trồng thâm canh Re gừng theo hướng lấy tinh dầu. Đồng thời, tổ chức 03 lớp tập huấn chuyển giao kỹ thuật tại Sơn La, Hòa Bình và Phú Thọ cho cán bộ kỹ thuật và người dân địa phương.
3. Kết luận và đánh giá của Hội đồng
Hội đồng Khoa học và Công nghệ cấp Quốc gia đánh giá đề tài đã hoàn thành đầy đủ các nội dung, mục tiêu theo hợp đồng, có đóng góp quan trọng cho công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen cây Re gừng – loài cây có giá trị lâm sản và tinh dầu cao, đồng thời có khả năng ứng dụng thực tiễn tốt trong sản xuất lâm nghiệp tại các tỉnh miền núi phía Bắc.
Với những kết quả đạt được, Hội đồng nhất trí đánh giá đề tài ở mức “Đạt” và khuyến nghị tiếp tục phát triển, mở rộng mô hình trồng Re gừng tại các vùng có điều kiện sinh thái phù hợp nhằm khai thác bền vững nguồn gen quý này.
Dưới đây là một số hình ảnh trong cuộc họp.
